Geschiedenis van de Aboriginals

Met de Aborigines (vaak ook Aboriginals en vroeger austraalnegers genoemd) worden de eerste menselijke bewoners van het Australische continent en hun afstammelingen aangeduid. Het woord Aborigines stamt van het Latijnse "ab origine" hetgeen van oorsprong betekent, dus de oorspronkelijke bewoners.

Volgens de theorieën zijn de Aborigines daar ongeveer 50.000 jaar geleden aangekomen vanuit Zuidoost-Azië (net zoals de Indianen in Amerika). Op dat moment was het zeeniveau veel lager dan nu, maar toch moeten zij met behulp van een vaartuig het continent bereikt hebben. Zelfs bij een daling van de zeespiegel van 150 meter zouden er nog enkele zeestraten van ongeveer 100 km. breedte moeten worden overwonnen. Ook in de ijstijd kon je niet "met droge voeten" van Indonesië naar Australië komen.

Zij waren jagers en nomaden. Zij leefden in groepjes van een 40-tal mensen die elk hun eigen terrein hadden. In de binnenlanden van Australië, waar minder voedsel was, bestonden de groepen uit niet meer dan twintig personen. De groepen hadden onderling contact. Eens in het jaar troffen de Aboriginals uit Nieuw-Zuid-Wales elkaar bijvoorbeeld als de motten uitvlogen. Deze werden gevangen en als delicatesse gegeten. De Aboriginals gebruikten deze tijd niet alleen om te feesten, maar ook om ceremonies uit te voeren, rituele gevechten te houden en huwelijken te sluiten. Deze Aboriginals werden hierom mottenjagers genoemd.

De Aboriginals kenden geen pijl en boog, maar gebruikten wel de boemerang en de zogenaamde woomera, een hulpstuk bij het speerwerpen.

Een speerwerper of atlatl is een instrument dat vroeger in grote delen van de wereld in gebruik was om speren met meer kracht en over een grotere afstand te kunnen werpen. De speerwerper wordt tegenwoordig onder meer nog gebruikt bij de Australische Aboriginals (woomera) en als harpoenwerper bij de Inuit. In vele delen van de wereld is de speerwerper in onbruik geraakt na de uitvinding van pijl en boog. De speerwerper werkt als een hefboom: bij het loslaten van de speer kan met een polsbeweging een extra impuls aan het projectiel worden gegeven. Hierdoor zijn snelheden tot ca. 150 km/u mogelijk.

Ze deden evenmin aan landbouw. Toch oefenden ze een niet geringe invloed uit op de hen omringende natuur door op gezette tijden van het jaar bepaalde gebieden van de bush op een beheerste manier te laten afbranden. Hierdoor kregen nieuwe generaties planten de kans te groeien. De Aboriginals hadden maar weinig contact met de buitenwereld. Er waren wel contacten tussen de aboriginalstammen in het noordwesten van Australië en inwoners van de eilanden die nu tot Indonesië behoren. Ook via de Straat Torres waren er stapsgewijs contacten tussen Australië en Nieuw-Guinea, waar landbouw zou zijn ontstaan rond 7000 v.Chr. Zij hebben dan ook weinig of geen technieken en gewoonten overgenomen van andere volkeren. Zij hadden blijkbaar voldoende aan vis en schaaldieren om van te leven en gingen niet over tot het cultiveren van gewassen.

De mannen zijn van oudsher de jagers. De vrouwen verzamelen bessen en andere eetbare plantaardige materialen. Deze vrouwen geven de kennis van planten door aan hun dochters. De mannen bereiden van oudsher het eten.

Veel wijst er op dat bepaalde aspecten van huidige maatschappij en cultuur in Australië terugwijzen naar een wereld van 45.000 tot 60.000 jaar oud, aspecten die overal elders in de wereld verloren gingen of vervangen werden. Toen de eerste kolonisten eind 18e eeuw aankwamen, leefden er tussen de 315.000 en de 750.000 mensen. In 2006 werd het aantal inheemsen door het Australian Bureau of Statistics geschat op 517.200, slechts 2,5% van de totale bevolking van Australië. Niet alleen door ziekte verminderde hun aantal, maar ook door het onbeschaamde moorden door de Britse pioniers. Vaak waren de daders gevangenen die naar Australië verbannen werden, maar ook zogenaamd beschaafde Britten.

De laatste decennia is hun aantal weer gestegen, maar relatief weinig daarvan leven nog in hun traditionele levenssfeer. Vele Aborigines wonen nu in de steden van Australië, maar een groot aantal woont in afgelegen nederzettingen of in aan hen teruggegeven natuurgebieden. Sinds men hier uranium gevonden heeft, dreigt de ontginning niet alleen het natuurgebied te vernietigen maar ook een eeuwenoude cultuur.

Ze nemen in de westerse samenleving meestal een marginale positie in. De gezondheid en economische toestand van deze mensen laten nog steeds te wensen over. Hun levensverwachting is dan ook 20 jaar lager dan die van de gemiddelde Australiër.

Lange tijd werden de Aborigines door de blanke bevolking beschouwd als het toppunt van "achterlijkheid". Tegenwoordig heeft men een minder beperkte kijk op wat de waarde van een cultuur uitmaakt en is er veel meer waardering gekomen voor, bijvoorbeeld, de kunst en de mythologie van deze volkeren.

Ook staat de Australische overheid het toe om, in gebieden waar veel Aborigines leven, naast de witte wet ook de zwarte wet toe te passen. Dit betekent concreet dat Aborigine daders kunnen worden vervolgd onder hun eigen wetten door middel van de stammenwet. Deze is vaak harder dan de witte wet. Toch is dit belangrijk, omdat de Aborigines hun eigen geloofssysteem hierbij kunnen hanteren.

In 1976 nam de Australische overheid de Land Rights Act aan. Dit houdt in dat Aborigines kunnen onderhandelen met de overheid over land. Als Aborigine rechten op het land eenmaal is vastgesteld, mag het land op geen enkele wijze worden veranderd. Dit is van belang, omdat Australië geacht werd aan niemand toe te behoren bij het in bezit nemen door de Britten.

Door deze wet laat men zien dat dat niet het geval was. In 1992 sprak het Hooggerechtshof uit, dat Australië in 1788 ten onrechte een "terra Nullius" (land van niemand) was genoemd. Wel moeten de Aborigines hun beweerde landrechten steeds bewijzen, wat tot slepende rechtszaken heeft geleid.

De Aborigines noemen zichzelf niet zo. Er is daarnaast geen sprake van één type Aborigine. Er zijn vele verschillende stammen met honderden verschillende dialecten. Enige voorbeelden van namen die zij voor hun eigen stammen gebruiken:

• Tiwis (dit is een verzamelnaam voor enige stammen in de noordelijke kustgebieden)
• Gagudju (noordelijke gebieden)
• Pitjantjatjaras (Centraal-Australische woestijngebied)
• Mutijulu (Ulurugebied)
• Koories (Zuidoosten)
• Yolngu (dit is een verzamelnaam voor enige stammen in Noordoost-Arnhemland)

De oude Aboriginals beschilderden zich en droegen sieraden. Ze gebruikten daarvoor de producten van het land, zoals vruchten, schelpen en zaden, maar ook dieren- en mensenhaar. Ook tatoeages worden gebruikt. De oudere jongens kregen bij hun inwijding tot man een littekentatoeage. Die inwijding was een heel belangrijke gebeurtenis in het leven van een jongen. 

Door de onderwaardering van de Aborigines en een totaal onbegrip voor hun levensstijl, kwam vanaf de jaren 1920 een beweging op gang die Aborigine kinderen van hun ouders weghaalde en hen bij blanke pleeggezinnen onderbracht. Dit werd met name gedaan als bewezen kon worden dat één van de biologische ouders van het kind een niet-Aborigine was. Veel Aborigine kinderen hebben op deze wijze het contact met hun familie verloren. Dit wordt als bijzonder ernstig ervaren, omdat de familieband bij de Aborigines van groot belang is. Anderen zeggen dat dit echter wel een goede zaak was. Zij zeggen dat hierdoor de rijkdommen van het land van de Aborigine alleen door hen, de oorspronkelijke bewoners, gebruikt wordt op deze manier. De Aborigine kinderen die op deze manier van hun familie werden weggenomen, worden ook wel the Stolen Generations (de gestolen generaties) genoemd.

Het gaat hierbij om duizenden kinderen van Aborigine afkomst. Men denkt hier nu anders over: in 2007 bepaalde het Hooggerechtshof in Australië dat een van deze Aborigine kinderen (een man) een bedrag van 300.000,- Australische dollars moest worden uitgekeerd, vanwege het feit dat het niet terecht was iemand van zijn Aborigine familie weg te halen. Men verwacht nu meer van deze rechtszaken.

Een ander gevolg van de gestolen generatie is het in 2006/2007 door de Australische overheid vastgestelde excessieve drankmisbruik onder deze Aborigines in reservaten. Hiermee samenhangend constateerden zij ook dat er bij de Aborigines een duidelijke correlatie bestond tussen alcoholgebruik en incestueuze handelingen. De overheid verbood daarom in 2007 de verkoop van alcohol aan Aborigines in de reservaten.

Op 13 februari 2008 biedt de Australische regering officieel haar excuus aan:

• Voor de pijn, het lijden en het kwetsen van de gestolen generaties, hun nageslacht, achtergebleven families en gemeenschappen, zeggen wij sorry.
• Tegen moeders en vaders, broers en zusters, voor het uiteenscheuren van families en gemeenschappen, zeggen wij sorry.
• En voor de onwaardige behandeling en vernedering van een trots volk met een trotse cultuur, zeggen wij sorry.

De Aboriginals hebben ook een eigen vlag voor hun land. Deze vlag is ontworpen door de Aboriginal Harold Thomas. De oude vlag is aan de bovenkant zwart. Het zwart symboliseert het volk van de Aboriginals en de onderkant is rood en symboliseert de rode aarde. In het midden van de vlag staat een gele cirkel die de zon als bron van het leven symboliseert.